Nöbetçi Eczaneler
Erzincan tulum peyniri kilosu 500 TL’ye ulaştı, üretici Halis Karadaş fiyat artışının fırsatçılıktan değil, koyun sütü üretimindeki düşüşten kaynaklandığını açıkladı.
Erzincan’ın markası haline gelen tulum peyniri, son aylarda fiyatlarıyla sıkça gündeme geldi. Kilosu 500 lirayı bulan peynirin neden bu kadar pahalı olduğu tartışılırken, Tulum Peyniri üreticisi Halis Karadaş, üretim sürecinin zorluklarını ve sektörün geleceğini anlattı. “Toplum aslında gerçek maliyeti bilmiyor,” diyen Karadaş, “Fiyatlar yüksek değil, aksine düşük sayılır. Çünkü artık koyun sütü bulmak çok zor. Üretici, ‘Sağmakla uğraşacağıma kuzuyu emzireyim, oradan kazanırım, diyor. Koyun sayısı fazla fakat sağım düşük.” ifadelerini kullandı.
Süt fiyatı 4 kat arttı, maliyet 400 lirayı buldu
Koyun sütü maliyetinin, inek sütüne göre kat kat yüksek olduğunu vurgulayan Karadaş, rakamlarla durumu şöyle söyledi. “Yazın süt konseyinin açıkladığı inek sütü fiyatı 15 liraydı. Biz koyun sütünü 50-60 liradan aldık. Yaş teleme 160 TL. Buna lojistik, paketleme, işçilik eklendiğinde maliyet zaten 350-400 lirayı buluyor. Yani kimse zengin olmuyor, sadece ayakta kalmaya çalışıyoruz.” Dedi.
Sezonluk üretim: Üç ay süren emek
Erzincan tulumunun farkını “tamamen koyun sütünden üretilmesi” olarak tanımlayan Karadaş, üretimin yalnızca yılın belirli bir döneminde mümkün olduğunu belirtti: “Koyun yalnızca 3 ay sağılır. Mandıralar, depolar, soğuk hava tesisleri o dönemde çalışır. Bu yüzden tulum sezonluktur. Bana göre gerçek değeri 1.000 TL’dir ama 500 TL’ye satılıyor. Kimse bu fiyata kar etmiyor.” Dedi.
“Türkiye’de doğallığını koruyan iki peynir kaldı”
Karadaş, Türkiye genelinde geleneksel üretim yöntemlerinin kaybolduğunu belirterek dikkat çekici bir tespitte bulundu: “Türkiye’de hâlâ %100 doğal yöntemlerle yapılan iki peynir kaldı: Kars eski kaşarı ve Erzincan tulumu. Her ikisi de el emeğine dayanıyor. Fakat bu zorluk yüzünden gerçek değerini bulamıyor.” Dedi .
“Sağım yapan kalmayacak”
Sektörün en büyük sorunlarından birinin “sağım yapan çoban bulamamak” olduğunu söyleyen Karadaş, geleceğe dair karamsar bir tablo çizdi: “Genç nesil artık bu işi yapmak istemiyor. Çoban bulmak çok zor. Eskiden 50 liraya çalışan çoban şimdi 150-200 liraya bile bulunmuyor. Sağım zor, sabır isteyen bir iş. 10 yıla kalmaz, koyun sağımı yapan kimse kalmayacak.” Dedi.
Geleceğin tehlikesi: Lezzet kaybı
Gelecekte tulum peynirinin inek sütünden yapılması ihtimaline değinen Karadaş, bu durumda ürünün özünün kaybolacağını belirtti: “Belki ileride inek sütünden yapılan tulumlar artar ama o eski tat ve aromayı bulamayız. Erzincan tulumunun değeri, %100 koyun sütünden yapılmasından geliyor. Bu gelenek kaybolursa, o lezzet de kaybolur.” Diyerek sözlerine son verdi.