Nöbetçi Eczaneler
Toprak kayması sonrası kapatılan Erzincan İliç’teki Çöpler Altın Madeni, hem bölge ekonomisini hem de Türkiye’nin altın üretimini olumsuz etkiledi. 1,4 milyar dolarlık milli gelir kaybı yaşanırken, binlerce kişi işsiz kaldı. Uzmanlar ve sektör temsilcileri, gerekli çevresel önlemler alındığını ve üretimin güvenli şekilde yeniden başlayabileceğini belirtiyor.
13 Şubat 2024’te Erzincan’ın İliç ilçesindeki Çöpler Altın Madeni’nde yaşanan toprak kaymasının ardından durdurulan üretim faaliyetleri, hem bölge ekonomisini hem de Türkiye’nin altın üretimini olumsuz etkiliyor. Yaklaşık 17 aydır kapalı olan tesisin yeniden faaliyete geçmesi çağrıları artıyor.
Türkiye genelinde kırsal kalkınmanın önemli dinamiklerinden biri olan madencilik sektörü, Erzincan’ın İliç ilçesinde yaşanan kazanın ardından büyük bir duraksamaya girdi. Türkiye’nin altın üretiminde kritik bir yere sahip olan ve 15 yılı aşkın süredir faaliyet gösteren Çöpler Altın Madeni, Şubat 2024’teki toprak kayması sonrası kapatılmıştı. O günden bu yana bölgedeki binlerce çalışan işsiz kalırken, ilçe ekonomisi de çöküşe geçti.
4 Bin Kişilik İstihdam Zinciri Koptu
Üretimin durmasıyla birlikte madenin sağladığı doğrudan ve dolaylı 4 bin kişilik istihdam sona erdi. Yaklaşık 3 bin 500 taşeron işçi halen yeniden işe başlayabilmek için süreci takip ediyor. Madenin kapanmasıyla Erzincan, Elazığ, Malatya ve Sivas gibi çevre illerdeki inşaat, ticaret ve ulaşım sektörlerinde de büyük bir durgunluk yaşandı.
İliç’te esnaf kepenk kapatmaya başlarken, ilçedeki sosyal yaşam neredeyse durma noktasına geldi. Kahvehaneler ve çay ocaklarında işsizliğin konuşulduğu günlerde göç dalgası da başladı.
1,4 Milyar Dolarlık Kayıp
Uzmanlara göre, üretimin durduğu 17 aylık sürede Türkiye yaklaşık 1,4 milyar dolarlık milli gelir kaybına uğradı. Şirketin bugüne kadar bölgeye yaptığı yatırım miktarı 3 milyar dolar seviyesindeyken, önümüzdeki 3 yıl içinde planlanan 2 milyar dolarlık ek yatırımın da beklemeye alınması, ekonomik endişeleri artırıyor.
67 Kadroya 14 Bin Başvuru: İşsizlik Alarm Veriyor
CHP Erzincan İl Teşkilatı tarafından aktarılan verilere göre, Sağlık Bakanlığı’nın temizlik personeli için açtığı 67 kişilik kadroya 14 binden fazla başvuru yapıldı. Bu rakam, bölgedeki işsizliğin geldiği noktayı çarpıcı biçimde ortaya koydu.
Ticaret Odası ve Borsa’dan Ortak Tepki
Erzincan Ticaret Borsası Başkanı Nadir Akar, madenin kapanmasının yalnızca bölge halkını değil, Türkiye ekonomisini de etkilediğini söyledi. “Üretim sürecinde burada büyük bir ticaret döngüsü vardı. Faaliyetler durunca tüm sistem çöktü” diyen Akar’a, Erzincan Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Ahmet Tanoğlu da destek verdi. Tanoğlu, “Altın halen Türkiye’nin en büyük cari açık kalemlerinden biri. Bu maden, güvenli şartlarda yeniden devreye alınmalı” açıklamasında bulundu.
Bilim İnsanlarından “Üretim Başlayabilir” Mesajı
İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Cemalettin Okay Aksoy, bölgedeki çevresel risklerin ortadan kaldırıldığını söyledi. Aksoy, “Şirketin yaptığı temizlik çalışmaları ve bakanlık denetimleriyle çevre riski taşımayan bir yapı oluştu. Sabırlı Vadisi temizlendi, 6 bin su ve 700 toprak örneğinde kirlilik saptanmadı. Üretim, kapalı liç sistemiyle yüzde 99 güvenli şekilde yeniden başlatılabilir” dedi.
Aksoy ayrıca, Çöpler Altın Madeni’nde Türkiye’de ilk kez sülfitli cevher zenginleştirme teknolojisinin uygulanacağının altını çizerek, bunun hem çevreye duyarlı hem de iş sağlığı açısından daha güvenli olduğunu belirtti.
Türkiye Altında İthalata Mahkûm
Merkez Bankası ve Dünya Altın Konseyi verilerine göre, Türkiye’nin 2024 yılı itibarıyla yıllık altın üretimi 32,2 ton düzeyindeyken, yıllık talep 153 ton, ithalat ise 123,8 ton olarak gerçekleşti. Son 24 yılda üretimin sekiz katı kadar altın ithal eden Türkiye, sadece altın nedeniyle yıllık yaklaşık 10 milyar dolarlık cari açık veriyor.
Uzmanlar, altın üretiminin artırılmasının dışa bağımlılığı azaltacağı ve ekonomiye önemli katkı sağlayacağı görüşünde birleşiyor.